เคล็ดลับ ในการวิเคราะห์อาการง่ายๆ หากคุณรู้สึก ระคายคอและมีอาการกลืนอาหารลำบาก หรือมีเสียงแหบ ต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอบวมโต เมื่อกดแล้วมีอาการเจ็บ ซึ่งอาการเหล่านี้มักเกิดจากการติดเชื้อไวรัส หรือแบคทีเรีย บางครั้งอาจเกิดจากการแพ้สิ่งระคายเคือง เช่น ควันบุหรี่ โดยไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย กรณีนี้ยาปฏิชีวนะจึงมักไม่จำเป็น อาการเจ็บคอที่เกิดจากการแพ้มักมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น น้ำมูกไหล น้ำตาไหล และคันตา อาการเจ็บคอส่วนใหญ่ สามารถรักษาหายได้ด้วยตนเอง
กำลังเกิดอะไรขึ้นเมื่อเจ็บคอการอักเสบของเยื่อบุช่องคอ มักเป็นผลมาจากการต่อสู้ของร่างกายตามปกติ เมื่อมีการติดเชื้อ หรือเป็นปฏิกิริยาที่มีต่อสารภูมิแพ้ หรือสารระคายเคือง ต่อมน้ำเหลืองบริเวณคนจะเป็นเสมือน “ศูนย์บัญชาการรบ” ที่จะส่งเม็ดเลือดขาว ออกไปต่อสู้กับสิ่งแปลกปลอม ต่อมเหล่านี้อาจบวมอยู่ได้นานหลายสัปดาห์ ผลลัพธ์ปกติที่เกิดจากการต่อสู้กับการติดเชื้อจะเป็นมูกสีขาวๆ ซึ่งอาจจะปรากฏอยู่ที่ต่อมทอนซิล หรือในส่วนหลังของช่องคอ เส้นเสียงที่บวมอาจทำให้เสียงแหบได้ด้วย
การประเมินอาการ
วัตถุประสงค์ของการประเมินอาการ ก็เพื่อให้ทราบว่าสาเหตุของอาการเจ็บคอเกิดจากการติดเชื้อ หรือเป็นอาการแพ้หรือจากการระคายเคือง ลักษณะที่บ่งว่าเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย ได้แก่ มีไข้ มีจุดขาวๆในคอ และต่อมน้ำเหลืองบวมโต ซึ่งเป็นสิ่งที่บ่งชี้ว่าเราควรไปพบแพทย์ มีไข้หรือไม่
สะบัดปรอทวัดไข้ให้ปรอทลงไปอยู่ต่ำสุด อมใต้ลิ้น 3 นาทีแล้วอ่านผล ถ้ามีไข้ตั้งแต่ 38.3 C ขึ้นไป ควรพบแพทย์ทันที
คอแดง/มีหนอง หรือไม่
ใช้ไฟฉาย และกระจกส่องดูส่วนหลังของเยื่อบุผนังคอว่าแดงหรือไม่ หรือมีจุดขาวๆซึ่งเป็นหนองอยู่บริเวณต่อมทอนซิล ควรพบแพทย์
ต่อมน้ำเหลืองบวมโตหรือไม่
ลองใช้นิ้วคลำบริเวณหลอดคอ และข้างคอดู หากพบต่อมน้ำเหลืองบวมโต แข็ง ปวด ควรพบแพทย์
คอแดง/มีหนอง หรือไม่
ใช้ไฟฉาย และกระจกส่องดูส่วนหลังของเยื่อบุผนังคอว่าแดงหรือไม่ หรือมีจุดขาวๆซึ่งเป็นหนองอยู่บริเวณต่อมทอนซิล ควรพบแพทย์
ต่อมน้ำเหลืองบวมโตหรือไม่
ลองใช้นิ้วคลำบริเวณหลอดคอ และข้างคอดู หากพบต่อมน้ำเหลืองบวมโต แข็ง ปวด ควรพบแพทย์
ควรปรึกษาแพทย์เมื่อ
• มีไข้ 38.3 C ขึ้นไปโดยไม่มีอาการหวัด
• มีจุดขาวๆบนต่อมทอนซิล
• กลืนอาหารหรือหายใจลำบากมาก
• มีผื่น
• มีการติดเชื้อเมื่อเร็วๆ นี้
• เสียงแหบหรือต่อมน้ำเหลืองโตอยู่นานกว่า 3 สัปดาห์
เนื้อเยื่อที่อักเสบและระคายเคือง ต่อมน้ำเหลืองที่บวม และเสียงที่แหบต่างเป็นผลมาจากการที่ร่างกายต่อสู้กับการติดเชื้อ เป้าหมายของการดูแลรักษาตนเองเพื่อบรรเทาอาการ เพื่อขจัดสิ่งระคายเคืองและลดความรู้สึกไม่สบายจากอาการเจ็บคอ ในขณะที่ร่างกายกำลังรักษาตัวเองอยู่
1. หยุดสูบบุหรี่ และ ดื่มน้ำมากๆ
ควรหลีกเลี่ยงสิ่งระคายเคือง เพื่อลดอาการระคายคอ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบุหรี่ ควรดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 6 แก้ว เพื่อช่วยสร้างความชุ่มชื้นให้กับคอที่เจ็บอยู่
2. จิบยาแก้ไอ อมยาแก้เจ็บคอ
เราอาจเพิ่มความชุ่มชื้น และช่วยลดอาการระคายเคืองจากอาการเจ็บคอได้ โดยการอมยาแก้เจ็บคอ จิบยาน้ำแก้ไอ หรือแม้แต่อมลูกกวาดได้ตามต้องการ
3.น้ำยากลั้วคอ
เพื่อลดอาการระคายคอ อาจทำโดยกลั๊วคอด้วยน้ำเกลืออุ่น ๆ (เกลือ 1/4 ช้อนชาละลายในน้ำอุ่นครึ่งแก้ว ) หรือกลั๊วคอด้วยสารละลายที่มีฤทธิ์ทำซ้ำทุกๆ 1-2 ชั่วโมง
4. รับประทานยาแก้ปวด/ยาแก้แพ้
ถ้ามีอาการเจ็บคอมาก อาจรับประทานยาแอสไพริน หรือ อเซตามิโนเฟน หรือไอบูโพรเฟน ถ้าสาเหตุเกิดจากการแพ้ ควรรับประทานยาแก้แพ้
